จ่าดับ จำเปาะ เป็นตัวละครสมมติ สร้างโดย ส. อาสนจินดา ซึ่งปรากฏอยู่ในภาพยนตร์ชุด หนึ่งต่อเจ็ด ภาพยนตร์ไทยแนวแอ็คชั่นนักเลง-ตลก ช่วงปี พ.ศ. 2501 - พ.ศ. 2512 โดยเป็นเรื่องราววีรกรรมการกอบกู้ชาติไทย ตัวละครนี้เป็นบทบาททหารรับจ้าง เป็นผู้นำและเป็นที่เคารพของกลุ่ม มักจะสวมบทมือปืนคาดเชือกกล้วยกางเกงในสีแดงซึ่งเป็นตัวละครได้รับความนิยมสูงสุดในสมัยนั้นจนได้รับฉายา "เชือกกล้วยกางเกงแดง" จ่าดับ จำเปาะปรากฏตัวครั้งแรกในภาพยนตร์ "หนึ่งต่อเจ็ด" ที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2501 ภาพยนตร์ประสบความสำเร็จในภาคแรกๆ แล้วมีภาพยนตร์ภาคต่อหลายๆ ภาคร่วมสิบตอน โดยมีตัวละครจ่าดับ จำเปาะเป็นตัวที่เด่นสุด กลายเป็นวีรบุรุษของคนไทยเฉพาะในภาพยนตร์ โดยมี ส.อาสนจินดา รับบทแสดงเป็นตัวละครจ่าดับ จำเปาะ ในช่วงปี พ.ศ. 2501 - พ.ศ. 2512ภาพยนตร์ชุดหนึ่งต่อเจ็ดได้รับการยกย่องให้เป็นภาพยนตร์ภาคต่อของไทยที่ได้รับการสร้างอย่างต่อเนื่องมากที่สุดในอดีต นับตั้งแต่เรื่อง หนึ่งต่อเจ็ด ที่ประสบผลสำเร็จอย่างสูงที่รู้จักกันในช่วงยุค 2500 จนถูกสร้างออกมาอย่างต่อเนื่องนับ 10 ปี รวมถึงตอนที่ชื่อว่า "7 ประจัญบาน" และในยุคต่อมามีการนำกลับมาสร้างใหม่ในปี พ.ศ. 2520 ผู้ที่รับบทเป็นจ่าดับคือ ทักษิณ แจ่มผล และยุคต่อมา พงษ์พัฒน์ วชิรบรรจง (ภาพยนตร์ชุด พ.ศ. 2545, พ.ศ. 2548, ละคร พ.ศ. 2553)